Οι προτάσεις Μητσοτάκη για κοινή ευρωπαϊκή άμυνα

Με την άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύρθηκαν να συζητήσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες, υπό την πίεση του «τυφώνα» Τραμπ.

Στην χθεσινή άτυπη σύνοδο κορυφής όλοι αναγνώρισαν ότι η ασφάλεια των Ευρωπαίων δεν αποτελεί πλέον αμερικανική προτεραιότητα και πως απαιτείται συντονισμός για κοινές δράσεις οχύρωσης. Όλα αυτά βέβαια σε πρώτη φάση, καθώς τα δύσκολα είναι μπροστά όταν και θα πέσει στο τραπέζι το οικονομικό κόστος, που αναμένεται να είναι τεράστιο.

Η πολιτική συζήτηση, που οργανώθηκε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, επικεντρώθηκε γύρω από τρία κύρια ζητήματα:

1) την ανάπτυξη ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων,

2) τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας και μέσου του κοινοτικού προϋπολογισμού,

3) την εμβάθυνση της εταιρικών σχέσεων με ευρωπαίους εταίρους του ΝΑΤΟ, που δεν είναι μέλη της ΕΕ.

Πολιτικά όλοι έδειξαν ότι συμφωνούν επί της αρχής, δεδομένου ότι στην παρούσα φάση δεν εξετάστηκαν σε λεπτομέρειες κρίσιμα ζητήματα, όπως η χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας.

Για πιο γρήγορες αποφάσεις και πράξεις σχετικά με την ευρωπαϊκή άμυνα πίεσαν οι ηγέτες ανατολικών χωρών (Φινλανδία, Σουηδία) λόγω γειτνίασης με την Ρωσία.

Προτάσεις

Από ελληνικής πλευράς, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέπτυξε τις δύο βασικές προτάσεις που αφορούν:

1) Την σύσταση ενός Ταμείου Άμυνας 100 δισ. ευρώ, στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης

2) Ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες για τις αμυντικές δαπάνες.

Γεωπολιτικές αλλαγές

«Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής, που λαμβάνει χώρα στις Βρυξέλλες, διεξάγεται σε μία συγκυρία όπου έχουμε να αντιμετωπίσουμε τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές. Έχω μιλήσει πολλές φορές για την ανάγκη η Ευρώπη να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία ως προς τη διαχείριση των ζητημάτων που αφορούν την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα» τόνισε στην αρχή της τοποθέτησής του ο πρωθυπουργός.

Στην συνέχεια, αφού αναφέρθηκε στην «ανάγκη να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες, ώστε να δίνεται ένα κίνητρο στις χώρες που δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες να μην “τιμωρούνται” στα πλαίσια της υφιστάμενης νομοθεσίας σχετικά με τις οροφές δαπανών» επισήμανε «ότι εκτός από την ανάγκη να έχουμε περισσότερη ευελιξία σε εθνικό επίπεδο, είναι επίσης απολύτως ανάγκη να συγκροτήσουμε ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο για αμυντικά έργα, τα οποία ουσιαστικά συνιστούν ευρωπαϊκές προτεραιότητες».

«Προτείνω τη σύσταση ενός ταμείου 100 δισ. ευρώ, στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει κοινές ευρωπαϊκές δράσεις, όπως, παραδείγματος χάρη, μια ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ασπίδα» είπε ο κ. Μητσοτάκης και συμπλήρωσε: «Πιστεύω ότι έχουν ωριμάσει πια οι συνθήκες ώστε να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις. Δεν αναμένω συγκεκριμένα συμπεράσματα σήμερα, αλλά πιστεύω ότι θα μας δοθεί μία ευκαιρία να έχουμε μία ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων, λαμβάνοντας υπόψη και το τι συμβαίνει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σε κάθε περίπτωση, οι συνθήκες έχουν ωριμάσει, η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της, να «ενηλικιωθεί» γεωπολιτικά και να πάρει πολύ στα σοβαρά τα ζητήματα της ευρωπαϊκής άμυνας».

Στους Financial Times

Νωρίτερα ο κ. Μητσοτάκης, με άρθρο του στους Financial Times, χτύπησε καμπανάκι τονίζοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να δαπανήσει περισσότερα για την άμυνά της ενώ ανέφερε και τις ελληνικές προτάσεις.

«Οι στρατιωτικές δαπάνες θα πρέπει να εξαιρούνται από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Ο συνδυασμός του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, της αστάθειας στη Μέση Ανατολή και των ευρύτερων παγκόσμιων μετατοπίσεων ισχύος σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλειά της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ στον τομέα της άμυνας κατά την επόμενη δεκαετία. Αυτό δεν αποτελεί απλώς αναγκαιότητα, αλλά και μία ευκαιρία για να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, υπέρ της οποίας έχω ταχθεί εδώ και καιρό. Αλλά για να γίνει αυτό απαιτείται συλλογική δράση σε δύο μέτωπα: πρώτον, χρειαζόμαστε ένα βιώσιμο μοντέλο χρηματοδότησης για αυξημένες αμυντικές δαπάνες. Και δεύτερον, πρέπει να μετασχηματίσουμε την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.

«Όσον αφορά τη χρηματοδότηση», συνέχισε ο κ Μητσοτάκης, «το πρόβλημα είναι ότι, στο νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, οποιαδήποτε σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών είναι πιθανό να ενεργοποιήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), οι οποίες σχεδιάστηκαν ώστε οι προϋπολογισμοί ενός κράτους να κινούνται εντός κάποιων ορίων. Αυτό είναι αναποτελεσματικό και δυνητικά πολύ δαπανηρό. Υπάρχει, ωστόσο, ένας απλός τρόπος για να ξεπεραστεί αυτή η δυσκολία: οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να εξαιρεθούν από τους δημοσιονομικούς στόχους εκ των προτέρων. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνα, διατηρώντας παράλληλα τη δημοσιονομική αξιοπιστία και ευνοϊκές συνθήκες στις αγορές».

Παράλληλα τόνισε ότι «η συμπερίληψη της ασφάλειας και της άμυνας στον κατάλογο των στρατηγικών προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων θα βοηθήσει. Ωστόσο, αυτό από μόνο του θα καλύψει μόνο ένα μικρό μέρος των επενδυτικών αναγκών μας. Για τον λόγο αυτό, βασιζόμενος στη θετική εμπειρία με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ ως προς τις αγορές, προτείνω τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού εργαλείου, ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ, για τη χρηματοδότηση των συλλογικών αμυντικών αναγκών μας».

Σε άλλο σημείου του άρθρου ο έλληνας πρωθυπουργός σημειώνει ότι «η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία παραμένει κατακερματισμένη, δεν διαθέτει το απαραίτητο μέγεθος και χρειάζεται περαιτέρω ενοποίηση και εξειδίκευση για τη δημιουργία κέντρων αριστείας» και επισημαίνει ότι «η ανάπτυξη πολύπλοκων αμυντικών συστημάτων νέας γενιάς απαιτεί επενδύσεις που υπερβαίνουν τις δυνατότητες οποιουδήποτε μεμονωμένου κράτους μέλους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, τον περασμένο Μάιο, μαζί με τον Πολωνό πρωθυπουργό Donald Tusk, κατέθεσα μια φιλόδοξη πρόταση για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ασπίδας αεράμυνας, ως αξιόπιστου αποτρεπτικού μέσου έναντι δυνητικών επιθέσεων».